ترجمه: جنت ګل
اسلام آباد 11 نومبر (اے پي پي) په نړيواله كچه ستائلے شوے احساس اېمرجنسي كېش پروګرام د پاکستان په تاريخ كښې د پراخه سماجي تحفظ ذريعې په توګه رامخې ته پروګرام دے٬ د کرونا وائرس وباء په سبب د لاك ډاٶن په غېر معمولي حالاتو كښې احساس پروګرام د ټولنې بې وسه طبقې بااختياره كړي٬ وزيراعظم عمران خان هېواد كښې د کرونا وائرس وباء د لاسه د لاك ډاون په نتيجه كښې كمزورو طبقو ته د ورمخې ته معاشي ستونزو ادراك كولو سره مستحقو او خواري كښو او وركرانو ته د اپرېل وړومبنۍ نيټې څخه نغده مالي مرسته وركولو سره دا پروګروم پېل كړے٬ د دې پروګرام له مخې تر اوسه يو نيم كروړ مستحقو كورنيو له 180 اربه روپۍ وركړې شوي او د نغدو وركولو عمل ھغه كسانو لپاره اوس هم روان دے څوك چې د بائيو مېټرك مسئلې لري يا د مستحقينو د حق رسېدو په سوب دا مرسته نه ده ترلاسه كړې شوې ٬ هېواد كښې د افرادي قوت جاج اغستو څخه دا خبره رامخې ته شوې چې په هېواد كښې 24 مېليونه داسې كسان شته كوم چې په ديهاړۍ يا د ټهېكه دارۍ نظام له مخې كار كوي يا د هېواد په غېر رسمي معيشت كښې خپل كاروبار سره تعلق لري٬ كله چې دا شمېره د كورنۍ په توګه وشمېرلې شوه نو په هېواد كښې د داسې كسانو شمېره 160 مېليونه وه كوم چې په عمومي توګه په آبادۍ كښې په دريو كښې دوه برخې دي۔ احساس اېمرجنسي کېش پروګرام د وزيراعظم عمران خان د تصور او د وفاقي کابينې په مرسته د لاك ډاٶن په سبب د شوي سماجي او معاشي زيانونو خاتمې لپاره پېل كړے شوے چې پكښې د لاك ډاٶن په مهال د كاروبار بندېدو په سبب د خپلو ملازمتونو نه محرومه بې وسه كسانو له د نغدې مرستې وركولو تر مخه د ټولو طريقو په كار راوستلو ته پاملرنه شوې ٬ د لاك ډاٶن په مهال سخت ځپلې شوېيمزدوران او په ديهاړۍ كار كوٶنكو كسانو ته چې په 8171 د اېس اېم اېس رالېږلو ووئيل شول نو 139 مېليونه اېس اېم اېس تر لاسه شول او د خواست كوٶنكو د تفصيلاتو په بېلا بېلو پېراميټرز جانچ پړتال وكړے شو دغسې چې زيات حق لرونكې كسان په سپېځلې ډول منتخب كړے شي۔ د نغدو وركولو عمل د ټاكنو بېنكونو او د ريټېل آٶټ ليټس د لارې پېل كړے شو چې پكښې په اېس او پيز عملدرامد باري كړے شوے ٶ او د سائبر بريدونو٬ بائيومېټرك مسئلو ٬ د غېر رجسټرډ حق رسېدونكو چارې٬ د بېنكونو او د اړوندو ادارو بندېل وغېره په ډول يو شمېر چېلنجونه هم رامخې ته وٶ۔ يونېسف، ملګرو متلونو او IPC-IG د لارې په اسياء كښې د معاشرتي تحفظ د عمل جاج اخستو لپاره په شوي تحقيق كښې د اسياء بحرالکاهل هېواد كښې د معاشرتي تحفظ اقدامات لپاره يو پراخه منظر وړاندې كړے شو۔ د کرونا بحران په ځواب كښې پاکستان د احساس اېمرجنسي کېش د لارې د سماجي تحفظ پحقله زيات اقدامات كړي٬ د غربت كمولو او سماجي تحفظ لپاره د وزيراعظم خاص مرستيالې ډاکټر ثانيه نشتر څوك چې د احساس اېمرجنسي كېشن پروګرام مشره هم وه، د احساس د لارې په پېل كړو بېلو سيكمونو كښې د سپېځلتيا باوري كولو د عزم څرګندونه كړې٬ د چك 40 ستيانه استوګنې د محمد شريف كنډه شوګراں بي بي چې د مرستې روپۍ ترلاسه كولو لپاره كله د بي آئي اېس پي ځائي دفتر ته راغله نو هلته ئې اے پي پي سره په خبرو كښې ووئيل سره د معذورۍ د خپلو اوو لوڼو او دوو زامنو پالنه كوم٬ ھغې په نغده مرسته د اطمينان څرګندونه وكړه او د وزيراعظم عمران خان ئې ستائنه وكړه چا چې په لاك ډاٶن كښې د ځپلو او د بې وسه اولس پالنې لپاره اقدامات كړي۔ دې ووئيل د بائيو مېټرك تصديق نه پس ما د تاخير نه غېر خپلې روپۍ ترلاسه كړي۔ دې د عملې د مرستې هم ستائنه وكړه۔ يو بل وګړي يعقوب خان څوك چې د نشتر كالونۍ لاهور اوسېندونكے دے د نشتر ټاٶن په احسان كفالت سنټر كښې د موجود سهولتونو ستائنه كړې۔ ده ووئيل دلته د څښلو پاكې اوبه ٬ د ناستي او د شېلټرز پشمول ټول انتظامات د ستائنې وړ دي۔ د اسلام آباد يو ټېكسي ډرائيور اکرم شاہ ووئيل د لاك ډاون په مهال زه د آمدن نه محرومه وم ځكه چې بهر به خلق كم راوتل او داسې په وړومبي ځل وشول چې ما سره د كور كرايه لپاره هم پېسې نه وې۔ ده ووېيل ټوله ورځ به مونږ د سورلو انتظار كولو په دې مهال ماته د احساس پروګرام لخوا د روپو ترلاسه كېدو پېغام ترلاسه شو او دا زما لپاره د يوې معجزې نه كمه نه وه٬ ځينې خلقو د ګرانۍ په دې دور كښې د دولس زره روپو په اړه ټكونه كړي خو زما لپاره دا د يو نعمت نه كمې نه وې۔ د لاهور يو مزدور حاجي مشتاق په سختو حالاتو كښې د پي ټي آئي حكومت لخوا د مستحقو او د غريبو طبقو د پالنې هڅې وساتلې ۔ ده ووئيل د لاك ډاٶن په مهال ما ته هم دولس زره روپۍ مالي مرسته ھغه وخت راكرې شوې كله چې ما سره په جېب كښې يوه روپۍ نه وه۔ ده ووئيل د احساس پروګرام له مخې په سخت وخت كښې نغده مرسته زما د كورنۍ لپاره د يو نعمت نه كمه نه وه۔ د کينټ په احساس كفالت سنټر كښې د خپلې تجربې په اړه هغه ووئيېل د ادائيګي په مركز كښې د ضلعي حكومت لخوا تربيه لرونكي او د مرستياله عملې لخوا موثره خدمات ترلاسه شوي۔ ده ووئيل بې وسه كسانو لپاره په سختو مالي حالاتو كښې دا ډول اقدامات جاري ساتل پكار ده ۔ د اسلام آباد چيمبر آف کامرس اينډ انډسټري اېګزيکټو غړي بابر چوهدري د وزيراعظم عمران خان په مشرۍ كښې د حكومت لخوا د پېل كړي احساس پروګرام د لارې د بې وسه كسانو لپاره ژوندون له ريليف وركول لوے اقدام دے۔ ده ووئيل دې پروګرام د كرونا په مهال د ستونزو ښكار مزدورانو له د لاك ډاٶن په مهال د مرستې په توګه عارضي ريليف وركړے چې ورسره دوي خپل ضرورتونه ترسره كړي٬ د دې ډول نورو پروګرامونو په پېل كولو زور رواړلو سره ده ووئيل بې وسه كسانو لپاره د وزيراعظم د دې اقداماتو مرسته پكار ده٬ تر 6م نومبر د احساس ايمرجنسي کېش پروګرام له مخې د وېشلو او د ترلاسه شوو روپو تفصيلات په دا ډول دي٬ پنجاب كښې بېنكونو ته 92459.628 مېليونه روپۍ جاري كړې شوي او 79999.338 مېليونه روپۍ ترې ويستلې شوي٬ سندھ كښې بېنكونو ته 60532.548 مېليونه روپۍ جاري شوي چې پكښې 55305.1245 مېليونه روپۍ ويستلے شوي دغسې په خېبر پښتونخوا كښې بېنكونو ته 34914.384 مېليونه روپۍ وركړې شوي چې پكښې 30390.04325 مېليونه روپۍ ويستلے شوي٬ آزاد جمو و کشمير كښې بېنكونو ته 9593.364 مېليونه روپۍ وركړې شوې چې پكښې 2826.825 مېليونه روپۍ ويستلے شوي۔ اسلام آباد كښې بېنك ته 925.488 مېليونه روپۍ جاري كړې شوې چې پكښې 833.8525 مېليونه روپۍ رقم ويستلې شوي دغسې ګلګت بلتستان كښې بېنكونو ته 1494.396 مېليونه روپۍ وركړې شوي او 1346.74975 مېليون روپۍ ترې ويستلې شوي ٬ د احساس ايمرجنسي کېش پروګرام څخه په مستفيد كېدونكو كښې صوبائي صورتحال څه په دا ډول دے تر 6م نومبر پنجاب كښې نزدې 7704969 مستحق كسان رجسټرډ شوي چې پكښې 6617079 كسانو روپۍ ترلاسه كړي ٬ سندھ كښې 5044379 كسان په دې پروګرام كښې شامل كړے شوي چې پكښې 4589662 كسانو روپۍ ترلاسه كړي۔ خېبر پښتونخوا كښې 2909532 كسان په پروګرام كښې شامل وو او 2506424 كسانو روپۍ ترلاسه كړي٬ دغسې په بلوچستان كښې 799447 كسان په پروګرام كښې شامل وو چي پكښې 701419 كسانو مرسته اغستې٬ آزاد جمو و کشمير كښې په دې پروګرام كښې 272608 كسان شامل كرې شوي چې پكښې 231757 ته مرسته وركړې شوې٬ دغسې ګلګت بلتستان څخه په دې پروګرام كښې 124533 كسان شامل كړې شوي او 110472 كسانو مرسته اغستې٬ دغسې اسلام آباد كښې 79374 كسان په دې پروګرام كښې شامل كړے شوي چې پكښې 69081 كسانو نغدې اغستې۔ د احساس له مخې په جاري پروګرامونو كښې احساس ايمرجنسي کېش، احساس انډر ګرېجويټ سکالر شپ، احساس د پناہ ځايونه (شېلټر) او د لنګر سکيم، د احساس کفالت، د احساس انټرسټ فري لون، د احساس آمدن او د احساس كفالت شامل دي ٬ دې پروګرامونو څخه د كروړونو په شمېره خلقو ته ګټه رسولو لپاره په اربونو روپۍ وېشلې شوي۔(GUL/ZIA/1824)
